LuxZen

Er is een interessant manifest gelanceerd door enkele vooraanstaande (economisch) wetenschappers, waaronder de veelbezongen Thomas Piketty, over het democratiseren, ontmarkten en werken aan milieuherstel van en door bedrijven. Over democratiseren stellen ze dat werknemers zijn geen Human Resources maar arbeidsinvesteerders en aandeelhouders zijn dan weer kapitaalinvesteerders. Volgens de auteurs dienen beide soorten investeerders evenveel zeggenschap te krijgen over de koers van de organisatie en de selectie en keuze van de leiding waaronder de CEO.

Deze wijze van het besturen van bedrijven zou bijdragen aan een socialere opstellingen van bedrijven, zowel naar de medewerkers als naar klanten: er zullen eerlijkere en betere spullen geproduceerd worden en diensten geleverd, medewerkers zijn immers ook vaak klanten en willen geen rotzooi. In het verlengde hiervan stellen de auteurs dat we arbeid moeten ontmarkten: Bij teveel vormen van arbeid werd gedacht dat marktwerking mogelijk was. De corona crisis toont aan dat we de gezondheidszorg niet als markt moeten zien. Het is een gemeenschappelijk goed,v de arbeid in deze sector dient dan ook anders benaderd te worden.

Tot slot stellen de auteurs dat wanneer bedrijven steun ontvangen van de overheid, de overheid ook eisen kan opleggen als het gaat om ecologisch en klimaat verantwoordelijk ondernemen.

Het stuk sluit af met:

Laten we onszelf niet langer voor de gek houden: de meeste kapitaalinvesteerders bekommeren zich niet om de waardigheid van de arbeidsinvesteerders en leiden niet de strijd tegen de milieuramp. Een andere optie is mogelijk. Democratisering van de bedrijven; arbeid ontmarkten; en ophouden om mensen als hulpbronnen te behandelen, zodat we ons samen kunnen richten op het beschermen van het leven op deze planeet.

Dit manifest sluit aan op een groeiend aantal publicaties die het einde van het keiharde marktkapitalisme aankondigen. Zo schreef Rutger Bregman in de correspondent een boeiend stuk hierover en verwees daarin naar een hoofdredactioneel artikel in het uber kapitalistische dagblad the Financial Times (achter een betaalmuur helaas) waarin die krant stelt:

Er zullen radicale hervormingen – die de heersende beleidsrichting van de afgelopen vier decennia omkeren – op tafel moeten komen. Regeringen zullen een actievere rol in de economie moeten accepteren. Zij moeten openbare diensten zien als investeringen in plaats van als kostenposten, en zoeken naar manieren om de arbeidsmarkten minder onzeker te maken. Herverdeling zal weer op de agenda staan; de privileges van de ouderen en de rijken in het bijzonder. Beleid dat tot voor kort als excentriek werd beschouwd, zoals een basisinkomen en vermogensbelastingen, zal in de mix moeten worden opgenomen.

En tot slot zijn er in verschillende media, waaronder een ander zakenblad, The Economist die stellen dat de corona crisis een kans biedt om de klimaatverandering aan te pakken.

Al met al lijkt de corona crisis een kans om grote mondiale maatschappelijke problemen aan te pakken en op een nieuwe wijze naar onze samenleving, economie en politiek te kijken.

Om deze nieuwe voorstellen voor systeemveranderingen te realiseren is echter wel politieke durf nodig en een goede organisatie bij medewerkers om hun democratische rechten binnen bedrijven op te eisen en op te pakken. Anders blijven het dromerige en mooie idealen van enkele wetenschappers en journalisten. Maar laten we voorzichtig positief zijn, de groeiende groep auteurs, wetenschappers en journalisten die deze boodschap verkondigen bieden een kans op daadwerkelijke systeemveranderingen. Zeker daar van oudsher kapitalistische liberale media als The Financial Times en The Economist ook deze kant op bewegen biedt hoop.